Polip içi boşluklu organların içteki tabakasından organın boşluğuna doğru büyüyen tüm anormal doku çıkıntılarına verilen ortak isimdir. Bu nedenle polip terimi, büyüyen anormal dokunun selim veya habis olduğunu tanımlamaz ve sadece görsel bir tanımdır. Polipler yüzeyden kabarık fakat düz, tepe, mantar gibi farklı şekillerde görülebilirler. Bu tanıma uygun olarak, safra kesesi içinde safra kesesi duvarının iç yüzeyinden kaynaklanan ve boşluğa doğru çıkıntı şeklinde uzanan anormal doku parçasına safra kesesi polipi denir.

Safra kesesinde hangi tip polipler görülür?

Safra kesesinde üç tip polip görülür: Kolesterol polipi, iltihabi polip, neoplastik yani gerçek polip. Safra kesesi poliplerinin oldukça büyük bir kısmı kolesterol polipi adı verilen ve tümör niteliğinde olmayan poliplerdir. Kolesterol poliplerine ve iltihabi poliplere sahte polip denir ve bu poliplerin kansere dönüşme olasılığı yoktur. Buna karşın, gerçek ya da neoplastik (tümör niteliğinde olan) polipler kansere dönüşme veya kanser odağı bulundurma potansiyeline sahiptirler. 

Safra kesesi polipleri nasıl teşhis edilirler?

Safra kesesi poliplerinin teşhisinde ve takibinde ultrasonografi genellikle tek başına yeterlidir. Ancak, safra kesesi poliplerinin habis yani kanser olma şüphesi mevcut ise BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme) gibi görüntüleme yöntemlerinden de faydalanmak gerekir. Safra kesesi polipleri, başta safra taşı hastalığı olmak üzere, başka nedenlerle yapılan safra kesesi ameliyatını takiben yapılan patolojik incelemede tesadüfen de saptanabilirler. Ne yazık ki güncel tanı yöntemleri ile bir safra kesesi polipinin yukarıda bahsi geçen polip tiplerinden hangisi olduğunu kesin olarak belirlemek mümkün değildir. Bunu kesin olarak anlamanın tek yolu safra kesesini ameliyatla çıkartmak ve patolojik incelemeye göndermektir.

Safra kesesi polipleri nasıl tedavi edilir?

Her safra kesesi polipi tedavi gerektirmez. Tedavi gerektiğinde ise tek seçenek cerrahi tedavidir. Safra kesesi poliplerinde ameliyat kararı için en önemli gerekçe kansere dönüşme riski olan bir polip tipinden ya da kanserden şüphe edilmesidir. Safra kesesi poliplerinde bu açıdan tehlike alarmı veren en önemli ölçüt polipin boyutudur. Neredeyse tüm güncel kılavuzlar, 10 mm ve daha büyük poliplerin riskli kabul edilmesini ve ameliyat edilmesini önerirler. İkinci önemli ölçüt ise polipin takip sırasında büyüyüp büyümediğidir. Dünyada tam bir fikir birliği olmamakla birlikte, %20’den veya 2 mm’den fazla büyüme anlamlı kabul edilir. Poliplerin çok sayıda olması ise kanser riskini artırmaz ancak takibi zorlaştırır.

Cerrahi tedavide safra kesesi bütünüyle çıkartılır. Bu işleme “kolesistektomi” adı verilir. Kanser şüphesinin düşük olduğu durumlarda ameliyat kapalı olarak (laparoskopik) yapılır. Kanser şüphesinin yüksek olduğu durumlarda ise açık cerrahi ön plandadır.

Safra kesesi polipi için yapılan ameliyat farklı mıdır?

Safra kesesi polipleri için yapılan ameliyat, safra taşı için yapılan ameliyattan farklıdır. Öncelikle bu ameliyatlarda onkolojik cerrahinin tüm prensiplerine riayet edilir; diğer bir deyişle safra kesesi herhangi bir zarar verilmeden ve etrafa bulaştırılmadan çıkartılır. Cerrah çıkardığı safra kesesini elleriyle ve gözleriyle inceler. Eğer polipte kanser olduğundan şüpheleniyorsa, numuneyi donuk kesit incelemeye gönderir. Donuk kesit inceleme, numunenin patologlar tarafından hızlıca değerlendirilmesini sağlayan bir uygulamadır. Eğer polipte gerçekten kanser mevcut ise, cerrahinin büyütülmesi gerekebilir.

Ameliyat sırasında veya sonrasında polipte kanser olduğu saptanırsa ne yapılır?

Yukarıda belirttiğim üzere, eğer ameliyat sırasında polipte kanser tespit edilirse, “radikal kolesistektomi” adı verilen işlemi yapmak gerekir. Radikal kolesistektomi, safra kesesine ek olarak karaciğerin safra kesesine komşu olan kısmının ve bölgesel lenf bezlerinin de çıkartılmasını tanımlar.

Eğer ameliyat sonrasında polipte bir kanser odağı olduğu tespit edilirse, kanserin safra kesesi duvarında ne kadar ilerlediğine bakılır. Eğer çok erken evrede ise, ek bir işlem uygulanmaz. Ancak, eğer kanser safra kesesi duvarında belli bir seviyenin ilerisine dek uzanıyorsa, hasta tekrar ameliyat edilerek radikal kolesistektomi işlemine tamamlanır.