Karaciğer cerrahisi zor bir cerrahidir. “Basit karaciğer ameliyatı” diye bir kavram yoktur. Tüm karaciğer ameliyatları büyük ve ciddi ameliyatlardır. Ne mutlu ki hem anestezi hem de cerrahi tekniklerinde kat edilen gelişmelerle birlikte karaciğer ameliyatları daha sorunsuz ve güvenli uygulanabilir hale gelmiştir. Ameliyatlar artık daha az kan kaybı ile yapılabilir durumdadır; öyle ki karaciğer ameliyatlarında bir zamanlar kural olan kan nakli artık neredeyse istisna haline gelmiştir. Büyük karaciğer ameliyatlarında %20 civarında olan ölüm oranı bu gün artık %1’lere inmiştir.
Bir zamanlar sadece açık yöntemle yapılabilen karaciğer ameliyatlarının çoğu günümüzde artık rutin olarak kapalı yöntemle (laparoskopik veya robotik) gerçekleştirilmektedir. Ben de mümkün olan her durumda kapalı cerrahi yöntemlerini tercih ediyorum çünkü bu yöntemlerin açık cerrahiye kıyasla belirgin avantajları mevcuttur.
Karaciğer ameliyatları ile ilgili en sık sorulan soruları sizin için kısaca yanıtlamak isterim:
Açık, kapalı, kansız, laparoskopik, tek kesiden, robotik yöntem; hangisi daha iyi?
Açık, kapalı, kansız, laparoskopik, tek delikten, robotik gibi birçok terim var ve haliyle kafanız karıştı. Karışmasın. Ben size hepsinin ne olduğunu anlaşılabilir bir dille anlatacağım.
Açık yöntem karnın sağ-üst kısmında yapılan yatay bir kesi veya karnın ortasından yapılan dikey bir kesiden yapılan ameliyatlara verilen isimdir. Cerrah elleri ve klasik cerrahi aletlerle ameliyatı yapar.
Kapalı ameliyat, kansız ameliyat, lazerle ameliyat gibi terimler minimal invaziv cerrahi yöntemlerin halk arasında bilinen isimleridir. Karın ile ilgili ameliyatlarda uygulanan minimal invaziv cerrahiye “laparoskopik cerrahi” adı verilir. Laparoskopik ameliyatlarda cerrah ameliyat alanını doğrudan gözleri ile değil, karın içine girilen bir kamera vasıtasıyla görür. Laparoskopik yöntemlerle yapılan karın ameliyatlarının farkı, ameliyatın büyük bir kesiden değil, küçük kesiler (5-10 mm arasında) vasıtasıyla yapılmasıdır.
Eğer tıbbi veya cerrahi bir engel yoksa, ben mümkün olan her durumda kapalı ameliyatları tercih ediyorum.
Kapalı yöntemi üstün kılan nedir?
Aslında bu noktada esas belirleyici en az 8-9 santimetrelik, sıklıkla karın kaslarının bazılarını kesmeyi gerektiren bir kesi yerine en büyüğü 1 santimetre olan deliklerden ameliyatın yapılmasıdır. Bunun bir sonucu olarak da kapalı yöntemle yapılan ameliyatlarda;
Tüm karaciğer ameliyatları kapalı yöntemle başlanıp, kapalı yöntemle tamamlanır mı?
Hayır. Karaciğer ameliyatı sırasında beklenmedik ve ciddi bir kanama ile karşılaştığında veya safra yolu yaralanması şüphesi doğduğunda sorumlu cerrah açık yönteme geçmeye karar verebilir. Ancak, gerek kapalı ameliyat için uygun olmama kriterleri gerekse kapalı ameliyatta açık yönteme geçme kriterleri sorumlu cerrahın tecrübesi ve kurumun olanakları ile değişiklik gösterir.
Karaciğer ameliyatı ne kadar sürer?
Karaciğer ameliyatı ile belli bir süre vermek imkansızdır çünkü ameliyat süresi birçok faktöre bağlı olarak geniş bir aralıkta değişir. Ben beklenenden daha uzun sürmesi söz konusu olan ameliyatlarda uygun bir aşamada, hasta yakınlarının haklı endişelerini ortadan kaldırmak amacıyla, hasta yakınlarına ameliyatın uzayacağını ve uzama nedenini açıklamayı tercih ediyorum.
Karaciğer ameliyatından sonra ne zaman normal hayatıma dönebilirim?
Laparoskopik ameliyatlardan sonra hafif fiziksel aktiviteler (yürüyüş, merdiven çıkma gibi) birinci haftanın sonunda rahatlıkla yapılabilir. Ancak, birinci ayın sonuna dek ağır fiziksel aktivitilerden (mekik çekme, ağırlık kaldırma gibi) uzak durmak gerekir.
Açık yöntemle yapılan ameliyattan sonra ise iyileşme ve normal yaşantıya dönüş süresi nispeten daha uzundur. Yara bölgesinde ağrıyı tetiklediği için günlük olağan faaliyetlere geçmek günler alabilir. Ancak, yarada sorunsuz iyileşme olsa dahi, ağır fiziksel aktivitelerden 3-6 ay süre ile uzak surmak gerekir.
Karaciğer ameliyattan sonra kendini yeniler mi?
Evet. Karaciğer belli bir dereceye kadar kendini yenileme kapasitesine sahiptir. Bu özellik sayesinde karaciğerin büyük bir kısmı ameliyatla çıkartılsa dahi, hasta kalan karaciğer dokusu ile hayatına devam edebilir.
